نگرانید؟ ارتباط خودارضایی و ریزش مو به یکی از پرجستجوترین شایعات و منابع اضطراب جوانان تبدیل شده است. شما تنها نیستید. بسیاری از افراد هنگام مواجهه با ریزش مو، به دلیل احساس گناه یا شرم، به دنبال یک مقصر قابل کنترل می‌گردند و خودارضایی به متهم اصلی آن‌ها تبدیل می‌شود.

برای رفع اضطراب شما و تمرکز بر دلایل واقعی، ارتباط علمی خودارضایی و ریزش مو را به طور تخصصی بررسی می‌کنیم. در این مقاله تأثیرات هورمونی (DHT)، نقش استرس کورتیزول و کمبود مواد مغذی مانند زینک را زیر ذره‌بین قرار خواهیم داد. تا انتهای این راهنما همراه ما باشید.

واقعیت در مورد خودارضایی و ریزش مو چیست؟

بگذارید در همین ابتدا، به‌عنوان یک مرجع تخصصی و برای کاهش اضطراب شما، پاسخ مستقیم و قاطع را ارائه دهیم: خیر.

این ادعا که رابطه‌ی خودارضایی با ریزش مو یک حقیقت علمی است، بیشتر یک شایعه رایج و یک خرافه‌ای دیرینه است تا یک واقعیت پزشکی. اگر ریزش مو را تجربه می‌‌کنید، مطمئن باشید که علت آن خودارضایی نیست، بلکه دلایل دیگری مانند ژنتیک، تغییرات هورمونی واقعی، استرس مزمن یا عوامل سبک زندگی دخیل هستند.

خودارضایی و ریزش مو از نظر علمی

از منظر علمی، در حال حاضر هیچ مدرک معتبر، جامع و مستندی وجود ندارد که نشان دهد بین عمل خودارضایی و فرایند ریزش موی آندروژنیک (ارثی) یا هر نوع دیگری از ریزش مو، ارتباط علت و معلولی مستقیمی وجود داشته باشد.

این باور غلط، احتمالاً از دو نظریه رایج اما رد شده نشأت می‌‌گیرد:

• نگرانی در مورد تغییرات هورمونی افزایش (DHT)
• نگرانی در مورد از‌دست دادن مواد مغذی حیاتی (مانند پروتئین یا زینک) از طریق مایع منی

در ادامه، هر دو مورد را به تفصیل بررسی خواهیم کرد، اما نتیجه نهایی؛ یکسان است: علم مدرن این ارتباط را تایید نمی‌‌کند.

پاسخ پزشکان به خودارضایی و ریزش مو چیست؟

پاسخ پزشکان و متخصصان پوست و مو درماتولوژیست‌‌ها به این سوال کاملاً شفاف است: اجماع علمی بر این است که، خودارضایی یک فعالیت طبیعی و در بیشتر موارد سالم است که تأثیر قابل‌توجهی بر فیزیولوژی ریزش مو ندارد. متخصصان تأکید می‌‌کنند که تمرکز بر خودارضایی به‌عنوان علت ریزش مو، بیماران را از تشخیص و درمان دلایل واقعی و ثابت‌‌شده‌‌‌ی ریزش مو، مانند حساسیت ژنتیکی به هورمون DHT باز‌می‌‌دارد.

تحقیقات جدید در مورد خودارضایی و ریزش مو

در حالی‌که تحقیقات مستقیمی که منحصراً به بررسی خودارضایی و ریزش مو پرداخته باشند، بسیار نادر هستند چرا که جامعه علمی این ارتباط را محتمل نمی‌‌داند، مطالعات انجام‌شده بر روی فعالیت جنسی و هورمون‌‌ها، این شایعه را رد می‌‌کنند.

• ثبات هورمونی: مطالعات متعدد نشان می‌‌دهند که فعالیت جنسی اعم از خودارضایی یا رابطه جنسی تأثیر قابل‌توجه و پایداری بر سطح تستوسترون یا DHT ندارد.
• یافته‌ی متناقض: جالب توجه است که یک مطالعه آلمانی در سال ۲۰۰۱ حتی نشان داد که خودداری از خودارضایی به مدت سه هفته، باعث افزایش سطح تستوسترون در مردان می‌‌شود. این یافته، مستقیماً با نظریه رایج که خودارضایی تستوسترون را افزایش می‌‌‌دهد و باعث ریزش مو می‌‌شود در تناقض است.

تاثیر خودارضایی بر هورمون ها

بزرگترین نگرانی افراد پرسونای جوان مضطرب، به تاثیر خودارضایی بر هورمون‌ها، به‌ویژه تستوسترون و مشتق آن DHT بازمی‌‌گردد، بیایید این موضوع را دقیقاً بشکافیم.

تاثیر خودارضایی بر هورمون تستوسترون چقدر است؟

یکی از دلایل اصلی این شایعه، این گمان است که خودارضایی سطح تستوسترون را به‌شدت افزایش می‌‌دهد. خودارضایی ممکن است باعث افزایش بسیار جزئی و موقتی در سطح تستوسترون پس از ارگاسم شود، اما این نوسان آنقدر ناچیز و کوتاه‌‌مدت است که هیچ تأثیر بالینی قابل ‌اندازه‌‌گیری بر بدن، و به طور خاص بر فولیکول‌‌های مو ندارد. سطح هورمون به‌سرعت به حالت پایه و طبیعی خود بازمی‌‌گردد.

تاثیر خودارضایی بر هورمون DHT چیست؟

دی‌هیدروتستوسترون (DHT)، عامل اصلی الگوی ریزش موی مردانه آلوپسی آندروژنیک است. این هورمون در افرادی که از نظر ژنتیکی مستعد هستند، به گیرنده‌‌های فولیکول مو متصل شده و باعث کوچک شدن مینیاتوری شدن و در نهایت مرگ فولیکول می‌‌شود.

خودارضایی هیچ تأثیر قابل‌اندازه‌‌گیری بر تولید DHT ندارد. از آنجا که DHT متابولیت تستوسترون است و خودارضایی تأثیر پایداری بر تستوسترون ندارد، منطقی است که بر سطح DHT نیز بی‌اثر باشد. عامل اصلی تعیین‌‌کننده سطح DHT در پوست سر، تمایل ژنتیکی بدن شما به تبدیل تستوسترون به این هورمون توسط آنزیم 5-آلفا ردوکتاز است، نه فعالیت جنسی شما باشد.

ارتباط خودارضایی با افزایش تستوسترون و ریزش مو

حتی اگر فرض محال بگیریم که خودارضایی، تستوسترون را به‌طور موقت اندکی افزایش می‌‌دهد، آیا این برای ایجاد ریزش موی آندروژنیک کافی است؟ پاسخ خیر است. ریزش موی آندروژنیک، یک فرآیند مزمن و طولانی‌‌مدت است که به دلیل حساسیت ژنتیکی فولیکول‌‌ها به سطوح نرمال DHT  رخ می‌‌دهد، نه به‌دلیل نوسانات موقت و کوتاه‌‌مدت هورمونی است.

مقایسه با درمان ریزش مو هورمونی

برای درک بهتر این موضوع، کافی است به درمان ریزش مو هورمونی واقعی نگاه کنیم. داروهایی مانند فیناستراید که مورد تایید FDA هستند، به‌طور خاص برای مهار آنزیمی که تستوسترون را به DHT تبدیل می‌‌کند طراحی شده‌‌اند. این داروها به‌طور دائمی و سیستماتیک سطح DHT را کاهش می‌‌دهند. مقایسه این درمان پزشکی قوی با «رک خودارضایی به‌وضوح نشان می‌‌دهد که چرا دومی هیچ تأثیری بر این فرآیند پیچیده هورمونی ندارد.

خودارضایی و کمبود زینک (روی)

این یکی دیگر از شایعات رایج است. نظریه این است که چون مایع منی حاوی زینک (روی) است، انزال مکرر باعث می‌‌شود بدن این ماده معدنی حیاتی را از دست بدهد.

• نقش زینک:  بله، زینک یک ماده معدنی فوق‌‌العاده مهم برای سلامت مو است و کمبود آن می‌‌تواند به ضعیف شدن ریشه مو و ریزش مو منجر شود.
• میزان دفع ناچیز: اگرچه مایع منی حاوی زینک است، اما میزان زینک دفع شده در هر بار انزال که حجم کل آن حدود سه تا چهار میلی‌‌لیتر است بسیار ناچیز است.
• جبران آسان:  این میزان اندک، به‌راحتی توسط یک رژیم غذایی معمولی و متعادل جبران می‌‌شود. بدن شما پروتئین و زینک مورد نیاز خود را از غذاهایی که می‌‌خورید دریافت می‌‌کند. ریزش مو ناشی از کمبود زینک یا پروتئین، تنها در موارد سوءتغذیه شدید یا رژیم‌‌های غذایی افراطی رخ می‌‌دهد، نه در نتیجه خودارضایی است.

خودارضایی و افزایش استرس یا کورتیزول

این بخش، پیچیده‌‌ترین و شاید تنها بخشی است که می‌‌تواند یک ارتباط غیرمستقیم را نشان دهد؛ اما نه آنطور که فکر می‌‌کنید.

• اثر فیزیولوژیک:  از نظر فیزیولوژیک، خودارضایی و ارگاسم باعث ترشح هورمون‌‌های حال خوب مانند اندورفین و اکسی‌‌توسین می‌‌شود و در واقع به عنوان یک عامل کاهش‌‌دهنده استرس عمل می‌‌کند.
• اثر روانی (احساس گناه): مشکل این‌جاست. برای فردی که به دلیل باورهای فرهنگی یا مذهبی، نسبت به خودارضایی به شدت احساس گناه، شرم یا اضطراب دارد، این عمل می‌‌تواند به یک منبع استرس روانی مزمن تبدیل شود.
• کورتیزول و ریزش مو:  این استرس روانی مزمن و احساس گناه می‌‌تواند سطح هورمون استرس کورتیزول را به‌طور مداوم بالا نگه دارد. افزایش مزمن کورتیزول یکی از دلایل اصلی ریزش موی ناگهانی و پراکنده به‌نام تلوژن افلوویوم است.

در این سناریو، این عمل فیزیکی خودارضایی نیست که باعث ریزش مو می‌‌شود، بلکه احساس گناه و استرس روانی ناشی از آن است که می‌‌تواند به طور غیرمستقیم به سلامت مو آسیب بزند.

تاثیر خودارضایی بر کمبود مواد مغذی بدن

همانطور که در مورد زینک گفتیم، این موضوع در مورد سایر مواد مغذی مانند پروتئین نیز صادق است. مایع منی حاوی پروتئین است حدود ۵ گرم در هر ۱۰۰ میلی‌‌لیتر، اما با توجه به حجم کم انزال حدود ۳.۳ تا ۳.۷ میلی‌‌لیتر، میزان پروتئین از دست رفته در هر بار حدود 0.1 تا ۰.۳ گرم کاملاً ناچیز است. این میزان در مقایسه با یک تخم‌‌مرغ حاوی ۶ گرم پروتئین یا نیاز روزانه بدن ۴۶ تا ۵۶ گرم عملاً صفر است.

پس علت ریزش مو خودارضایی نیست

اکنون که ارتباط مستقیم میان خودارضایی و ریزش مو را رد کردیم، باید به‌دلایل واقعی بپردازیم. اگر نگران ریزش موی خود هستید، تمرکز خود را از خودارضایی بردارید و به این عوامل واقعی معطوف کنید.

علت ریزش مو در جوانان (ژنتیک، آلوپسی آندروژنیک، و تغذیه)

۱. ژنتیک (آلوپسی آندروژنیک):  این شایع‌‌ترین علت ریزش مو در جوانان به‌ویژه مردان است. این یک اختلال ژنتیکی است که بیش از ۹۵٪ ریزش مو در مردان را تشکیل می‌‌دهد و عامل آن حساسیت ارثی فولیکول‌‌ها به هورمون DHT است.

.2. استرس شدید (تلوژن افلوویوم):  استرس‌‌های بزرگ زندگی نه لزوما احساس گناه از خودارضایی مانند فشار درسی، مشکلات شغلی یا تروما می‌‌تواند باعث ریزش موی ناگهانی و پراکنده شود.

.3 کمبودهای تغذیه‌‌ای:  کمبود شدید آهن، زینک، ویتامین D و پروتئین می‌‌تواند چرخه رشد مو را مختل کند.

۴. شرایط پزشکی:  عدم تعادل هورمون‌‌های تیروئید، بیماری‌‌های خودایمنی مانند آلوپسی آره‌آتا یا سندرم تخمدان پلی‌‌کیستیک در زنان باشد.

۵. سبک زندگی و مراقبت نادرست:  استفاده بیش از حد از حرارت، محصولات شیمیایی خشن، و بستن محکم موها باشد.

چرا بعد از خودارضایی احساس ریزش مو میکنم؟

این یک سوال بسیار رایج است که ریشه در روانشناسی دارد. این پدیده سوگیری تأییدی نامیده می‌‌شود.  شما از قبل نگران ریزش موی خود هستید که احتمالاً به دلیل ژنتیک در حال رخ دادن است و همزمان در مورد خودارضایی احساس گناه می‌‌کنید. ذهن شما به دنبال ارتباط بین این دو است.  شما بعد از خودارضایی مثلاً در حمام، به موهای خود توجه ویژه‌‌ای می‌‌کنید.

موهایی که به‌طور طبیعی هر روز می‌‌ریزند حدود۵۰ تا ۱۰۰ تار در روز ناگهان بیشتر به چشم شما می‌‌آیند، صرفاً به این دلیل که شما دنبال آن‌‌ها بوده‌‌اید. شما ریزش موی طبیعی روزانه را می‌‌بینید و آن را به اشتباه به عملی که دقایقی پیش انجام داده‌‌اید، نسبت می‌‌دهید.

آیا با ترک خودارضایی ریزش مو قطع میشود؟

به احتمال زیاد خیر، اگر علت ریزش مو خودارضایی نباشد که نیست، ترک آن نیز مستقیماً باعث توقف ریزش نخواهد شد.

• آلوپسی آندروژنیک: اگر ریزش موی شما از نوع آلوپسی آندروژنیک ژنتیکی باشد، ترک خودارضایی مطلقاً هیچ تأثیری بر توقف آن نخواهد داشت، زیرا فرآیند حساسیت به DHT ادامه دارد.
• تنها استثنا:  اگر شما جزو آن دسته افرادی هستید که به دلیل این عمل دچار استرس روانی شدید و مزمن افزایش کورتیزول شده‌‌اید و ریزش موی شما از نوع تلوژن افلوویوم است، در آن صورت، کاهش آن استرس که ممکن است با ترک کردن حاصل شود می‌‌تواند به توقف آن نوع خاص از ریزش مو کمک کند.

چگونه با ترک خودارضایی جلوی ریزش مو را بگیریم

به جای تمرکز بر ترک کردن به عنوان یک درمان مو، بر جایگزینی آن با عادات سالم که مستقیماً به سلامت مو کمک می‌‌کنند، تمرکز کنید:

• مدیریت استرس: استرس ناشی از احساس گناه را با ورزش منظم، مدیتیشن یا یوگا جایگزین کنید. این کار مستقیماً کورتیزول را کاهش می‌‌دهد.
• بهبود تغذیه: انرژی ذهنی خود را صرف برنامه‌‌ریزی یک رژیم غذایی غنی از پروتئین، زینک، آهن و ویتامین‌‌ها کنید.
• خواب کافی: خودارضایی به خواب کمک می‌‌کند، اما اگر آن را ترک می‌‌کنید، مطمئن شوید که روتین خواب سالمی دارید، زیرا خواب برای ترمیم مو ضروری است.

درمان ریزش مو ناشی از خودارضایی

از آنجا‌ که چنین چیزی وجود ندارد، «درمان ریزش مو ناشی از خودارضایی» در واقع همان درمان واقعی ریزش مو است. به جای تمرکز بر ترک یک عادت، بر درمان‌‌های تایید شده علمی تمرکز کنید :

• ماینوکسیدیل: محلول موضعی که جریان خون را در پوست سر افزایش می‌‌دهد.
• فیناستراید: قرص خوراکی مخصوص مردان که تولید DHT را مهار می‌‌کند.
• مزوتراپی: روش‌‌های کلینیکی که مواد مغذی را مستقیماً به فولیکول تزریق می‌‌کنند
• لیزر درمانی سطح پایین: تحریک فولیکول‌‌ها با نور است.

جلوگیری از ریزش مو بعد از خودارضایی

اگر تصمیم دارید به خودارضایی ادامه دهید که همانطور که گفتیم، یک فعالیت طبیعی است، برای جلوگیری از ریزش مو در صورت خودارضایی کافی است دو کار انجام دهید:

• سلامت روان خود را مدیریت کنید و احساس گناه را کنار بگذارید.
• بر سلامت جسمی و تغذیه خود تمرکز کنید.

آیا بازگشت موهای ریخته شده بعد از ترک خودارضایی ممکن است؟

این کاملاً به علت اصلی ریزش مو بستگی دارد:

• اگر ریزش مو تلوژن افلوویوم (ناشی از استرس و گناه) باشد:  بله. پس از حذف عامل استرس‌‌زا، موها معمولاً طی چند ماه دوباره وارد چرخه‌ی رشد می‌‌شوند و بازمی‌‌گردند.
• اگر ریزش مو آلوپسی آندروژنیک (ژنتیکی) باشد:  خیر. ترک خودارضایی موهایی را که به دلیل DHT از دست رفته‌‌اند، برنمی‌‌گرداند. فولیکول‌‌های از دست رفته در این روش، بدون مداخله پزشکی باز نمی‌‌گردند.

چگونه موهای ریخته شده بعد از ترک خودارضایی را برگردانیم؟

مسیر بازگشت موهای ریخته شده، «ترک خودارضایی» نیست، بلکه استفاده از روش‌‌های درمانی تایید شده است که در بالا ذکر شد ماینوکسیدیل، فیناستراید، کاشت مو، تقویت مو بعد از ترک خودارضایی باید بر تغذیه‌ی فولیکول‌‌ها و مهار دلایل واقعی مانند DHT متمرکز باشد.

تجربه ترک خودارضایی و رشد مجدد مو

شاید در انجمن‌‌های گفتگو یا شبکه‌‌های اجتماعی، گزارش‌‌هایی با عنوان کیا با ترک خودارضایی موهاشون برگشت؟ را خوانده باشید. این تجربیات معمولاً به یکی از دلایل زیر رخ می‌‌دهد و ارتباطی با خود عمل ندارد :

• کاهش استرس: فرد دچار تلوژن افلوویوم ناشی از گناه بوده و با ترک آن، استرس خود را درمان کرده است.
• اقدامات همزمان: فرد همزمان با ترک، شروع به استفاده از ماینوکسیدیل، مکمل‌‌های زینک یا بهبود رژیم غذایی خود کرده و رشد مجدد را به اشتباه به ترک نسبت داده است.
• اثر پلاسیبو: فرد آنقدر باور داشته که این کار موثر است که احساس بهتری پیدا کرده و شاید به طور موقت التهاب پوست سرش کاهش یافته است.

شایعه خودارضایی و ریزش مو

علم نوین، ارتباط خودارضایی و ریزش مو را تایید نمی‌کند؛ این یک شایعه بر پایه باورهای غلط در مورد هورمون DHT و کمبود زینک است. خودارضایی متعادل، فعالیتی طبیعی و حتی کاهنده‌ی استرس محسوب می‌شود.

به جای نگرانی در این مورد، بر دلایل واقعی ریزش مو مانند ژنتیک، استرس و تغذیه تمرکز کنید. اگر نگران موهای خود هستید، برای تشخیص دقیق به متخصص پوست مراجعه کنید. پس از تشخیص، نایس طب محصولات درمانی معتبری مانند قرص فیتو و ایمدین اصل را برای شروع درمان واقعی ارائه می‌دهد.