می پسنـدم0
اندازه متن12
یائسگی، بخشی طبیعی از فرآیند افزایش سن در بانوان است. این مرحله، نقطه پایانی بر دوران قاعدگی و باروری به شمار می‌رود. درک درست یائسگی، آگاهی از نشانه‌های آن و شناخت روش‌های مدیریت این دوران، به شما کمک می‌کند تا با اطمینان و دانش کافی، این تغییر مهم زندگی را پشت سر بگذارید. یائسگی نه یک بیماری است و نه یک اختلال، بلکه مرحله‌ای طبیعی از زندگی است. اما در ادامه این مقاله ما سعی می کنیم شما را تا حدودی با یائسگی آشنا کنیم پس نایس طب همراه باشید.
یائسگی زمانی اتفاق می‌افتد که برای ۱۲ ماه متوالی، هیچگونه خونریزی یا لکه‌بینی نداشته باشید. این وضعیت، نشان‌دهنده توقف عملکرد تخمدان‌ها در آزادسازی تخمک و تولید هورمون‌های استروژن و پروژسترون است که چرخه‌ی قاعدگی را تنظیم می‌کنند. میانگین سن یائسگی در حدود ۵۲ سالگی است، اما زمان دقیق آن در هر فرد متفاوت است. اگر یائسگی پیش از ۴۰ سالگی رخ دهد، به آن یائسگی زودرس می‌گویند.
یائسگی طبیعی، که ناشی از درمان پزشکی یا جراحی نباشد، فرآیندی تدریجی است و شامل سه مرحله می‌شود:
این مرحله، که معمولاً چند سال پیش از یائسگی آغاز می‌شود، زمانی است که تخمدان‌ها به تدریج استروژن کمتری تولید می‌کنند. پیش از یائسگی می‌تواند هشت تا ده سال قبل از یائسگی شروع شود، معمولاً در دهه‌ی ۴۰ زندگی. در یک یا دو سال پایانی این مرحله، سطح استروژن با سرعت بیشتری کاهش می‌یابد و احتمالاً نشانه‌های یائسگی را تجربه خواهید کرد. نشانه‌هایی مانند قاعدگی نامنظم، گرگرفتگی و تغییرات خلقی ممکن است در این مرحله آغاز شوند.
این نقطه، زمانی است که ۱۲ ماه متوالی بدون قاعدگی را سپری کرده‌اید. در این مرحله، تخمدان‌های شما دیگر تخمک آزاد نمی‌کنند و میزان زیادی از استروژن خود را تولید نمی‌کنند. یائسگی خود یک نقطه زمانی مشخص است، بنابراین شما در این مرحله “نمی‌مانید”، بلکه به مرحله‌ی بعد وارد می‌شوید.
این سال‌ها، پس از رسیدن به یائسگی قرار دارند. نشانه‌هایی مانند گرگرفتگی و تعریق شبانه معمولاً در این مرحله کاهش می‌یابند. با این حال، خطرات سلامتی مرتبط با کاهش استروژن افزایش می‌یابد. شما بقیه‌ی عمر خود را در مرحله‌ی پس از یائسگی سپری خواهید کرد.
در بیشتر موارد، یائسگی طبیعی بخشی از روند طبیعی افزایش سن است که به دلیل کاهش تدریجی عملکرد تخمدان‌ها رخ می‌دهد. با این حال، یائسگی می‌تواند به دلایل دیگری نیز رخ دهد:
یائسگی القایی: این نوع یائسگی در نتیجه‌ی جراحی، مانند برداشتن هر دو تخمدان (اوفورکتومی)، یا به دلیل آسیب به تخمدان‌ها ناشی از شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی رخ می‌دهد. اگر هر دو تخمدان در جراحی برداشته شوند، یائسگی بلافاصله اتفاق می‌افتد و نشانه‌های یائسگی ممکن است به سرعت ظاهر شوند.
برخی عوامل وجود دارند که برخلاف تصور رایج، باعث یائسگی زودرس نمی‌شوند. برای مثال، استفاده از روش‌های هورمونی پیشگیری از بارداری باعث توقف از دست دادن فولیکول‌ها نمی‌شود و متخصصان بر این باورند که این روش‌ها، شروع یائسگی را به تأخیر نمی‌اندازند. همچنین، برخی مطالعات نشان داده‌اند که نژاد و قومیت نقشی در زمان یائسگی ندارند. با این حال، برخی تحقیقات نشان می‌دهند که رژیم غذایی ممکن است بر زمان یائسگی تأثیر بگذارد؛ رژیم‌های غذایی سرشار از کربوهیدرات‌های تصفیه شده ممکن است یائسگی را زودتر آغاز کنند، در حالی که مصرف زیاد ماهی و حبوبات ممکن است آن را به تأخیر اندازد. اختلالات خوردن نیز می‌توانند بر تعادل هورمونی تأثیر گذاشته و به طور بالقوه منجر به یائسگی زودرس شوند.
گذر به یائسگی می‌تواند با نشانه‌های گوناگونی همراه باشد که شدت و نوع آن‌ها در افراد مختلف، متفاوت است. برخی از شایع‌ترین نشانه‌ها عبارتند از:
گرگرفتگی و تعریق شبانه: گرگرفتگی، شایع‌ترین نشانه یائسگی است و در سه چهارم افراد رخ می‌دهد. این حالت، احساس ناگهانی گرما است که معمولاً در قسمت بالایی بدن و صورت شروع می‌شود. ممکن است صورت و گردن قرمز شوند و لکه‌های قرمز روی بازوها و گردن ظاهر شوند. تعریق شدید و به دنبال آن، لرزش سرد ممکن است رخ دهد. تعریق شبانه، گرگرفتگی‌هایی هستند که در طول شب اتفاق می‌افتند و ممکن است خواب را مختل کنند. علت دقیق گرگرفتگی مشخص نیست، اما تحقیقات به کاهش سطح هورمون استروژن اشاره می‌کنند که بر هیپوتالاموس، تنظیم‌کننده‌ی دمای بدن، تأثیر می‌گذارد.
تغییرات خلقی: بسیاری از افرادی که یائسگی را تجربه می‌کنند، دچار تغییرات خلقی می‌شوند، حتی در مراحل اولیه. دانشمندان هنوز به طور دقیق دلیل آن را نمی‌دانند، اما برخی معتقدند که این تغییرات به دلیل کاهش سطح استروژن و پروژسترون رخ می‌دهد که می‌تواند منجر به کاهش سطح سروتونین، یک پیام‌رسان شیمیایی مؤثر بر خلق و خو، شود. استرس، خستگی ناشی از مسئولیت‌های خانوادگی و شغلی، و سایر نشانه‌های یائسگی نیز ممکن است در تغییرات خلقی نقش داشته باشند.
تغییرات در چرخه‌ی قاعدگی: نخستین نشانه‌ای که ممکن است متوجه شوید، تغییر در الگوی قاعدگی است. ممکن است دوره‌های قاعدگی نامنظم، کوتاه‌تر یا طولانی‌تر شوند، یا میزان خونریزی بیشتر یا کمتر از حد معمول باشد.
مشکلات خواب: در حوالی میان‌سالی، برخی بانوان در خوابیدن دچار مشکل می‌شوند. ممکن است به سختی به خواب بروند، زود بیدار شوند، یا به دلیل تعریق شبانه یا نیاز به دفع ادرار از خواب بیدار شوند و در بازگشت به خواب مشکل داشته باشند.
افزایش وزن: افزایش وزن در دوران یائسگی می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد. کاهش سطح استروژن و پروژسترون ممکن است متابولیسم بدن، یعنی سرعتی که بدن از غذا برای انرژی استفاده می‌کند، را کاهش دهد. با کند شدن متابولیسم، ممکن است سریع‌تر از قبل وزن اضافه کنید، به ویژه در ناحیه شکم. همچنین، با افزایش سن، ممکن است توده عضلانی را از دست داده و چربی بیشتری به دست آورید که منجر به افزایش وزن اضافی می‌شود. کمبود خواب و سطح انرژی پایین نیز می‌توانند بر وزن تأثیر بگذارند.
خشکی واژن و تغییرات در میل جنسی: در دوران یائسگی، واژن ممکن است خشک‌تر شود که می‌تواند مقاربت را ناراحت‌کننده کند. ممکن است متوجه شوید که از رابطه‌ی جنسی لذت کمتری می‌برید و در رسیدن به ارگاسم مشکل دارید. با این حال، برخی بانوان کاهش میل جنسی را تجربه نمی‌کنند و حتی ممکن است به دلیل عدم نگرانی از بارداری، احساس آزادی و راحتی بیشتری در رابطه‌ی جنسی داشته باشند.
مشکلات ادراری: بسیاری از بانوان در دوران یائسگی دچار مشکلات مثانه یا ادراری می‌شوند. از دست دادن کنترل مثانه، که بی‌اختیاری نامیده می‌شود، ممکن است رخ دهد. همچنین، یائسگی خطر ابتلا به عفونت‌های دستگاه ادراری را افزایش می‌دهد.
درد مفاصل و عضلات، خستگی، سردرد و نشانه‌های دیگر نیز ممکن است تجربه شوند.
برخی از این نشانه‌ها می‌توانند ناشی از سایر شرایط سلامتی نیز باشند، بنابراین در صورت تجربه‌ی هر یک از آن‌ها، مراجعه به پزشک برای تشخیص صحیح توصیه می‌شود.
پزشک شما ممکن است بر اساس نشانه‌ها و سابقه قاعدگی شما تشخیص دهد که در حال گذر به یائسگی هستید. پیگیری و ثبت تغییرات در چرخه‌ی قاعدگی می‌تواند سرنخ‌های مهمی را در اختیار پزشک قرار دهد. تشخیص رسمی یائسگی زمانی تأیید می‌شود که شما به مدت ۱۲ ماه متوالی قاعدگی نداشته باشید. در برخی موارد، پزشک ممکن است آزمایش خون برای بررسی سطح هورمون‌هایی مانند FSH (هورمون محرک فولیکول) و استرادیول درخواست دهد. سطح FSH معمولاً با نزدیک شدن به یائسگی افزایش می‌یابد و سطح استرادیول کاهش می‌یابد. آزمایش هورمون‌های تیروئید نیز ممکن است انجام شود زیرا مشکلات تیروئید می‌توانند نشانه‌هایی مشابه یائسگی ایجاد کنند. با این حال، در بسیاری از موارد، آزمایش خون ضروری نیست زیرا نوسانات هورمونی در دوره‌ی پیش از یائسگی می‌تواند نتایج را گمراه‌کننده کند.
یائسگی یک فرآیند طبیعی است و بسیاری از نشانه‌ها با گذشت زمان خود به خود برطرف می‌شوند. اما اگر نشانه‌ها باعث ناراحتی یا اختلال در زندگی روزمره شما شده‌اند، درمان‌هایی برای کمک به بهبود حال شما وجود دارد. مهم است که با پزشک خود در مورد نشانه‌ها و گزینه‌های درمانی صحبت کنید تا بهترین برنامه درمانی متناسب با نیازهای شما تعیین شود.
گزینه‌های درمانی شامل موارد زیر است:
این روش شامل مصرف داروهایی برای جایگزینی هورمون‌هایی است که بدن دیگر به اندازه کافی تولید نمی‌کند. هورمون‌درمانی می‌تواند به کاهش گرگرفتگی، بهبود نشانه‌های واژینال و تقویت استخوان‌ها کمک کند. انواع مختلفی از هورمون‌درمانی وجود دارد، از جمله استروژن تنها (برای بانوانی که رحم خود را برداشته‌اند) یا ترکیب استروژن و پروژسترون (برای بانوانی که هنوز رحم دارند). مهم است که در مورد خطرات و مزایای هورمون‌درمانی با پزشک خود صحبت کنید، زیرا می‌تواند خطر برخی مشکلات سلامتی مانند بیماری قلبی یا سرطان سینه را افزایش دهد. معمولاً توصیه می‌شود کمترین دوز مؤثر برای کوتاه‌ترین زمان ممکن استفاده شود. برای نشانه‌های واژینال، درمان موضعی هورمونی (مانند کرم یا ژل استروژن) ممکن است توصیه شود.
برخی داروها که هورمونی نیستند نیز می‌توانند به مدیریت نشانه‌های یائسگی کمک کنند. برای مثال، برخی داروهای ضدافسردگی برای درمان گرگرفتگی تأیید شده‌اند. داروهای دیگر مانند گاباپنتین (داروی ضد تشنج) و کلونیدین (داروی فشار خون) نیز ممکن است به کاهش گرگرفتگی کمک کنند. برخی داروها برای مشکلات ادراری و کرم‌ها یا ژل‌های واژینال برای خشکی واژن نیز در دسترس هستند.
اقدامات ساده در سبک زندگی می‌توانند به مدیریت نشانه‌های یائسگی کمک کنند. این شامل پوشیدن لباس‌های چند لایه، نوشیدن آب سرد، استفاده از پنکه، استفاده از مرطوب‌کننده‌ها یا روان‌کننده‌های واژینال بدون نسخه برای خشکی، و ورزش منظم است. ورزش منظم نه تنها به مدیریت وزن و بهبود خواب کمک می‌کند، بلکه برای سلامت قلب و استخوان نیز مفید است. تمرین‌هایی مانند یوگا، تنفس عمیق و ماساژ نیز ممکن است به آرامش کمک کنند. اجتناب از سیگار کشیدن، محدود کردن مصرف الکل، داشتن رژیم غذایی متعادل و حفظ وزن سالم نیز توصیه می‌شود. مصرف غذاهای حاوی فیتواستروژن‌ها (مانند سویا، نخود، عدس) ممکن است به تسکین گرگرفتگی کمک کند.
کاهش سطح استروژن در دوران یائسگی با افزایش خطر برخی مشکلات سلامتی مرتبط است که با افزایش سن شایع‌تر می‌شوند. پس از یائسگی، احتمال ابتلا به موارد زیر بیشتر می‌شود:
استروژن نقش مهمی در حفظ توده استخوانی دارد. پس از یائسگی، به دلیل از دست دادن استروژن، تراکم استخوان کاهش می‌یابد و استخوان‌ها شکننده‌تر می‌شوند و احتمال شکستگی افزایش می‌یابد.
خطر بیماری‌های قلبی عروقی پس از یائسگی افزایش می‌یابد. این افزایش خطر به دلیل کاهش استروژن و همچنین عواملی مانند افزایش فشار خون، عادات سبک زندگی (مانند سیگار کشیدن یا رژیم غذایی نامناسب) و کاهش فعالیت بدنی ممکن است رخ دهد.
مراقبت از سلامت قلب و استخوان‌ها با رژیم غذایی سالم، ورزش منظم و مصرف کافی کلسیم و ویتامین D در این مرحله از زندگی اهمیت ویژه‌ای دارد.
یائسگی، مرحله‌ای طبیعی و اجتناب‌ناپذیر در زندگی هر زن است که با پایان یافتن چرخه‌ی قاعدگی و تغییرات هورمونی مشخص می‌شود. در حالی که نشانه‌های آن می‌تواند متفاوت باشد، از گرگرفتگی و تغییرات خلقی گرفته تا تغییرات جسمی و مشکلات خواب، مهم است که بدانید شما تنها نیستید و گزینه‌های زیادی برای مدیریت این نشانه‌ها و بهبود کیفیت زندگی شما در دسترس هستند. درک این تغییر طبیعی و مشورت با پزشک خود در مورد نشانه‌ها و بهترین رویکرد درمانی، به شما کمک می‌کند تا این دوره را با سلامتی و آرامش بیشتری سپری کنید. یائسگی پایان یک دوره است، اما با مراقبت مناسب، می‌تواند آغاز فصلی جدید و پربار در زندگی شما باشد. ما در این مقاله سعی کردیم توضیحاتی را در این زمینه در اختیار شما قرار دهیم و امیدواریم برای شما مفید و قابل استفاده بوده باشد. سوالی یا ابهامی دارید در کامنت از ما بپرسید.
منبع :
https://www.nia.nih.gov/health/menopause/what-menopause
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/21841-menopause
کلیه حقوق مادی و معنوی برای نایس طب محفوظ می باشد و هرگونه کپی برداری شامل پیگرد قانونی می باشد.
